Get Adobe Flash player
:: Aktualności :: O stronie :: Rys historyczny :: Kontakt :: Współczesna
   łączność
   wojskowa
:: Ocalić od
   zapomnienia
:: Wirtualne
   muzeum
:: Wirtualna Sala
   Tradycji CSŁiI
:: Nasze publikacje :: Dokumenty

Radiostacja R-140 - jednowstęgowa , krótkofalowa radiostacja nadawczo-odbiorcza średniej mocy R-140 na samochodzie eksploatowana w Wojsku Polskim. zakres częstotliwości 1,5 - 29,9999MHz, moc nadajnika ? 1000 W. Ze względu na swe parametry techniczne nazywana była sprzętem wojskowym tzw. II generacji w odróżnieniu od radiostacji dwuwstęgowych starego parku. Znana w ZSRR pod kryptonimem "БEPЁЪA"(pol. BRZOZA).

Wersje radiostacji:

  • R-140 - zakupione (lata 60) z ZSRR montowane na polskie podwozia Star-660,
  • R-140 - produkowane przez ZE-WAREL w Warszawie (lata 70) na podwoziu Star-660,
  • R-140Z1 - produkowane przez ZE-WAREL w Warszawie (połowa lat 70) na podwoziu Star-660,
  • R-140M - ZE-WAREL - Warszawa (od 1979) na podwoziu Star-266,
  • R-140J - tworzone przez użytkowników po zamontowaniu zamiast dalekopisu telefonicznego urządzenia utajniającego typu T-217 lub nowszego T-219 (od 1976).
Radiostacja była przeznaczona do utrzymywania nieprzerwanej łączności w paśmie KF w ruchu lub podczas postoju. Po uzupełnieniu pulpitu radiostacji panelem wykonawczym zdalnego sterowania (PWZS) i po wcześniejszym zaprogramowaniu i nastrojeniu nadajnika i odbiornika miała możliwość pełnego zdalnego sterowania. Realizowane mogło to być z panelu dyspozycyjnego zdalnego sterowani (PDZS) z odległego elementu łączności, np. aparatowni radioodbiorczej poprzez kabel względnie radiolinię w kanale telefonicznym lub telegraficznym. Pierwowzorem tego systemu był rosyjski zestaw urządzeń zwany "ДИCTAHЦЯ" .

Wersja R-140M posiadała zmieniony nadajnik z uwagi na zmiany konstrukcji anteny promieniowania pionowego, wprowadzenie nowych rodzajów emisji radiowych (manipulacje częstotliwości o większych przesuwach) oraz przystosowanie radiostacji do zamontowania w niej urządzeń łączności utajnionej i specjalnej. Wprowadzono też nowe urządzenie PDM-1 (przetwornik dalekopisowy kodu Morse'a) pozwalający nadawać tym kodem z klawiatury dalekopisowej i przystosowany do przetwarzania taśm perforowanych szyfrotelegramów. Inne zmiany w ukompletowaniu wymieniono wcześniej. W tej wersji wyposażano radiostację w odporniejszy zespół spalinowo-elektryczny AB-4-3/230.

Radiostacja wyposażona była w układ automatycznego wyłączenia sieci AWS. Jego działanie oparte było na porównaniu potencjału nadwozia z dodatkowym kołkiem uziemiającym oddalonym od radiostacji do 25m. W przypadku pojawienia się napięcia przewyższającego 24 V (dawna wartość napięcia bezpiecznego), następowało odłączenie zewnętrznego napięcia zasilającego od aparatury.

Możliwości pracy:
  • praca simpleksowa lub dupleksowa
  • kluczem telegraficznym z pulpitu radiostacji lub urządzenia wynośnego UW
  • z mikrofonu z pulpitu radiostacji, z urządzenia wynośnego lub z kabiny kierowcy
  • dalekopisem z radiostacji lub z innych aparatów telegraficznych
  • z oddalonego na odległość do 800 m polowego aparatu telefonicznego
  • poprzez kanały radiolinii R-405 w kanale telefonicznym lub telegraficznym
  • poprzez telefoniczne urządzenie utajniające z radiostacji lub oddalonego aparatu
  • z innych telefonicznych lub telegraficznych aparatowni
  • praca dalekopisem lub kluczem w kanale R-105 (tylko R-140Z1)
  • praca simpleksowa, telefoniczna, utajniona w jednej wstędze (tylko R-140J)
Zasięgi:
  • anteny prętowe do 100 km
  • antena promieniowania pionowego do 400 km
  • anteny symetryczne (dipol, typu "V") do 3500 km
Anteny nadawcze:

W nawiasach zakres roboczych częstotliwości i wysokość podwieszenia anteny na maszcie. Poza tymi częstotliwościami ich charakterystyki promieniowania były odmienne od typowych. Anteny niesymetryczne:
  • (14-30 MHz) prętowa 4m (praca w ruchu)
  • (4,0-14 MHz) prętowa 10m
  • (1,5-2,0 MHz) typu T 2 x 40m (na 12m)
  • (2,0-4,0 MHz) typu T 2 x 11m (na 10m)
  • (2,0-12 MHz) promieniowania pionowego APP
Anteny typu "T" powstawały z dipoli przez zwarcie przewodów fidera wewnątrz aparatury. W wersji R-140M nie występuje nadawcza antena prętowa 4 m. Rolę tę spełnia wspomniana wcześniej nowa antena APP - dwa pręty w pozycji "pion".

Anteny symetryczne:
  • (1,5-4,0 MHz) dipol symetryczny 2 x 40m (na 12 m)
  • (5,0-15 MHz) dipol symetryczny 2 x 11m (na 10 m)
  • (10-30 MHz) nadawcza typu "V" 2 x 46m (na 12 m)
Anteny odbiorcze:
  • prętowa 4 m (praca w ruchu)
  • antena promieniowania pionowego APP
  • ferrytowa antena odbiorcza FAO (tylko R-140M)
  • odbiorcza typu "V" 2 x 46 m (na maszcie 12 m)
  • dipol symetryczny 2 x 13 m (na wysokości 10 m)
  • każda z anten nadawczych podczas pracy simpleksowej


R-140M
Design i administracja: Karol Grajczyk